بایگانی دسته ی : اخبار

روسیه در حالی تکمیل خط لوله گاز نورد استریم ۲ را اعلام کرد که ورود ایران به بازارهای صادراتی گاز به این زودی‌ها به سرانجام نخواهد رسید.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، طی چند روز آینده شاهد افتتاح و بهره برداری رسمی پالایشگاه‌های گازی فاز ۱۳، ۲۴-۲۲ پارس جنوبی هستیم. هر چند که آغاز به کار این پالایشگاه‌ها به معنی برداشت بیشتر از میدان گازی پارس جنوبی در مقابل رقیب قطری ایران است، اما نگاهی به اوضاع تجارت گازی ایران در مقایسه با همسایه گازی خود، روسیه، هشداری است که نشان می‌دهد تداوم سیاست‌های داخلی بر روال موجود، منافع ملی را در آینده تحت تأثیر جدی قرارمی دهد.

به گفته محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، میزان برداشت ایران از میدان گازی پارس جنوبی ۵۸۰ میلیون مترمکعب در روز است که با تحقق برنامه‌های توسعه‌ای، این رقم تا پایان امسال با ثبت یک رکورد تازه، به بیش از ۶۳۰ میلیون مترمکعب افزایش می‌یابد.

از بازارهای صادراتی گاز چه خبر؟

نگاهی به اوضاع صادرات گاز ایران نشان می‌دهد که کشور با وجود تلاش‌های بسیاری که در زمینه تولید و برداشت گاز داشته است، در حوزه توسعه صادرات این محصول استراتژیک چندان موفق نبوده است به نحوی که طی دوره فعالیتی دولت یازدهم و دوازدهم پرونده صادرات گاز به پاکستان و عمان همچنان روی میز باقی ماند و پاسکاری شد.

مذاکرات صادرات گاز به عراق هم در دولت نهم آغاز شد و نخستین قرارداد صادرات گاز به بغداد در سال ۹۲ و چند ماه پیش از روی کارآمدن دولت یازدهم امضا شد. طبق این قرارداد خط لوله‌ای احداث شد که ظرفیت صادرات ۳۵ میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز را دارد اما هم اکنون حدود ۲۵ میلیون مترمکعب در روز به عراق صادر می‌شود.

مذاکراتی که پیشتر برای صادرات گاز به بصره آغاز شده بود نیز در سال ۹۴ به قرارداد منعقد شد و ایران برای تأمین ۲۵ میلیون مترمکعب گاز در روز متعهد شد. این خط لوله اما با ۲۰ درصد ظرفیت خود فعال است و روزانه ۵ میلیون مترمکعب گاز به بصره می‌رساند.

مدت این قرارداد، شش ساله و ظرفیت آن ۶۰ میلیون مترمکعب در روز است که باعث شده عراق، مشتری اصلی گاز ایران روی کاغذ باشد. با وجود اینکه اصولاً در قراردادهای صادرات گاز مدت زمان قرارداد ۲۰ تا ۲۵ ساله است اما این کشور به دلیل عدم چشم انداز دقیقی که در سیاست و اقتصاد خود داشت، مدت زمان قرارداد را شش ساله تعیین کرد.

غفلت از دیپلماسی گازی

احمد محبی، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه میزان تولید گاز ایران از میدان گازی پارس جنوبی در حالی افزایش می‌یابد که حدود ۵ تا ۶ سال به پایان مدت زمان قرارداد صادراتی گاز ایران به ترکیه و عراق باقی مانده است، گفت: افزایش گاز تولیدی کشور پس از اینکه نیاز داخل را به بهترین شکل ممکن برطرف کرد یا باید صرف ظرفیت‌های صنعتی تازه نفس شود یا روانه مقاصد صادراتی.

وی افزود: ایجاد رفاه عمومی برای آحاد جامعه امری اجتناب ناپذیر و قطعی است، اما باید در نظر داشته باشیم مصرف خانگی و حتی مصرف نیروگاه‌های برق برای تأمین نیاز داخلی، هزینه کرد صرف است؛ در حالی که اگر این متاع با ارزش هیدروکربوری را صادرکرده یا با احداث نیروگاه‌های برق در کشورهای همسایه یک منبع دائمی صادراتی گاز ایجاد کنیم، در حقیقت گاز را به کالایی با ارزش افزوده بیشتر تبدیل کرده‌ایم و از سویی دیگر قدرت نمایی جانانه‌ای در منطقه و حتی خارج از منطقه خاورمیانه خواهیم داشت.

به گفته این کارشناس انرژی، از آنجا که قراردادهای گازی بلندمدت هستند (۲۰ تا ۲۵ سال) می‌توانند تضامین بین المللی مناسب و راهبردی برای بهبود و تحکیم روابط بین دو کشور شوند، از طرفی با توجه به تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، توسعه و بهره برداری از صنایعی که خوراک گازی نیاز دارند، دور از انتظار به نظر می‌رسد؛ بنابراین می‌توان گفت اولویت قراردادن توسعه صادرات گاز در حالی که رقبای گازی ما بیکار ننشسته اند، امری بدیهی و لازم الاجرا است. این در حالی است که طی سال‌های اخیر فعالیت جدی و مستمری در زمینه توسعه صادرات گاز از سوی وزارت نفت دیده نشد. گواه آن را می‌توان بی نتیجه ماندن صادرات گاز ایران به عمان و پاکستان دانست.

مزیتی به نام گاز

اکثر کشورهای حاشیه خلیج فارس (به جز قطر) کشورهای نفتی محسوب می‌شوند که عموماً یا گاز ندارند یا میزان آن بسیار محدود است. همسایگان شمالی ایران نیز بیشتر روزهای سال سرمای قابل توجهی را تجربه می‌کنند و عمده نیازهای خانگی را از طریق برق تأمین می‌کنند که نیروگاه‌های آنها می‌تواند یک مقصد پایدار صادراتی گاز به شمار رود.

محبی با تاکید بر اینکه برنامه ریزی بلند مدت ایران برای صادرات گاز به عراق و ترکیه، نفوذ به بازار گازی اروپا بود که تازه‌ترین اخبار از اوضاع خط لوله نورد استریم ۲ – که قرار است در نهایت ۲۲۰ میلیون مترمکعب گاز را به اروپا ببرد – نشان از حاشیه نشینی ایران از گود مقاصد صادراتی گاز اروپا دارد.

روند توسعه صادرات روسیه

اوپراتور پروژه نورداستریم ۲ اعلام کرده بیش از ۸۰۰ کیلومتر از این خط لوله، از اعماق دریای بالتیک عبور داده شده و بر اساس برنامه زمان‌بندی، در انتهای سال جاری میلادی به اتمام خواهد رسید. فعالیت‌های ما، طبق برنامه پیش می‌رود و همان‌طور که شرکت قبلاً وعده داده بود، قبل از پایان سال ۲۰۱۹ میلادی، این پروژه تکمیل خواهد شد.

این تصویر نشان می‌دهد که روند صادرات گاز روسیه علیرغم افت شدید در سال ۲۰۱۴، و با وجود اعمال برخی از تحریم‌ها برای این کشور، رو به رشد بوده است.

در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ نفر بر روی ۲۰ کشتی در دریای بالتیک، بر روی این پروژه ۱۱ میلیارد دلاری کار می‌کنند و قرار است با تکمیل این خط‌لوله، ظرفیت خط‌لوله موجود که سالانه ۱۱۰ میلیارد متر مکعب گاز روسیه را به اروپا صادر می‌کند، ۲ برابر شود.

تکمیل و بهره برداری از این خط لوله می‌تواند به معنای آن باشد که ایران از بازار صادراتی گاز اروپا جامانده است و برای حضور یافتن در این بازار باید تلاش بیشتری به خرج دهد. بدیهی است در صورت تداوم روند فعلی، احتمال تمدید قراردادهای صادراتی موجود نیز با تردید همراه خواهد بود.

منبع:مهر

 دکتر «حسن روحانی»، رئیس جمهوری ایران هنگام دریافت استوارنامه شما عنوان کرد که ایران به تعهدات خود در قبال خط لوله صلح عمل کرده و اظهار امیدواری کرد که با تلاش مسئولان پاکستانی این خط به زودی عملیاتی شود. با توجه به اینکه ایران خط لوله انتقال گاز را تا نزدیک مرز پاکستان رسانده چرا اسلام آباد به تعهدات خود در این زمینه عمل نمی‌کند؟

من در ابتدا چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی را به تمام مردم ایران تبریک عرض می‌کنم.

بله، در دیداری که با رئیس جمهوری ایران هنگام تقدیم استوارنامه داشتم یکی از موضوعات مطرح شده، موضوع خط لوله گاز ایران و پاکستان بود.

در این دیدار ضمن اعلام تعهد اسلام آباد جهت عملیاتی ساختن سهم خود در این پروژه، تاکید شد که طرفین با تلاش‌های دو جانبه این پروژه را به سرانجام برسانند اما باید گفت که در مسیر عملیاتی ساختن خط لوله گاز ایران و پاکستان، مشکلاتی نیز وجود دارد.

در این خصوص اخیراً هیئتی از وزارت نفت ایران ضمن سفر به پاکستان با هیئتی از وزارت نفت پاکستان دیدار و طی نشستی به بررسی این مسئله پرداختند. در این نشست ضمن بررسی عوامل و دلایل تأخیر در عملیاتی ساختن این خط لوله، به بررسی راه حل های موجود برای اجرایی ساختن هر چه سریع‌تر این پروژه پرداخته شد.

افزون بر این در این نشست طرف پاکستانی سوالاتی را در مورد مشکلات قانونی موجود بر سر راه اجرایی ساختن خط لوله ایران و پاکستان به خاطر تحریم‌های اعمال شده آمریکا بر ایران، مطرح کرد که هیئت وزارت نفت ایران در پاسخ ضمن ارائه توضیحات، اعلام کرد که گاز ایران جز تحریم‌ها نیست.

همچنین وزارت‌های نفت ایران و پاکستان برای بررسی راه حل های موجود در این خصوص دائماً با یکدیگر در ارتباط هستند و به زودی و در روزهای آتی نشست بعدی هیئت‌هایی از وزارت نفت طرفین، یا در پاکستان و یا در ایران، برگزار می‌شود.

افزون بر این باید گفت که دولت فعلی پاکستان عزم راسخی برای اجرایی ساختن این خط لوله دارد. در این خصوص دولت اسلام آباد در حال انجام تمهیدات لازم برای یک ایجاد خط لوله از شهر «نواب شاه» پاکستان به بندر «گوادر» که در نزدیکی مرز ایران قرار دارد، هست. با عملیاتی شدن این خط لوله گاز، کار برای تکمیل و اجرایی ساختن خط لوله گاز ایران- پاکستان تسهیل خواهد شد چرا که پس از آن تنها اجرایی ساختن حدود ۸۰ کیلومتر از خط لوله گاز ایران و پاکستان باقی خواهد ماند.

بنابراین اولین اقدامی که پاکستان باید در این خصوص انجام دهد همان تکمیل خط لوله گاز از نواب شاه به گوادر است.

همچنین باید گفت که دولت جدید اسلام آباد عزم راسخی برای حل مشکلات انرژی پاکستان دارد که یکی از موارد پیش رو برای حل این مسئله همین تکمیل و اجرایی ساختن پروژه خط لوله ایران و پاکستان است.

اگرچه که عملیاتی ساختن این پروژه با تأخیر بسیاری همراه شد اما من به تکمیل هر چه سریع‌تر این پروژه امیدوارم چرا که دولت‌های هر دو کشور به خصوص وزارت‌های نفت ایران و پاکستان برای حل این مسئله به طور دائم در ارتباط هستند.

*گفتنی است که طبق قراردادی که در سال ۲۰۱۰ میلادی بین ایران و پاکستان امضا شد و به خط لوله صلح میان دو کشور معروف شد، گاز طبیعی ایران از میدان گازی پارس جنوبی در استان بوشهر به بندر نواب شاه در جنوب پاکستان منتقل می‌شود.

*اما «بیژن زنگنه» وزیر نفت ایران اخیراً اعلام کرد که دولت اسلام آباد به صورت واضح اعلام کرده است که به دلیل فشارهای خارجی و تحریم‌های اعمال شده بر ایران از تکمیل خط لوله صلح، قاصر است.

خیر، چنین چیزی مطرح نیست شاید سو تفاهم شده باشد یا اینکه بیانات ایشان به شکل درستی مطرح نشده باشد. فشار خارجی وجود ندارد، چرا که کشور پاکستان یک کشور مستقل است و تمامی تصمیم‌های خود را مستقلانه اتخاذ می‌کند و تنها ترجیحات و منافع خود را در این خصوص مورد نظر قرار می‌دهد.

بنابراین تکرار می‌کنم که فشار خارجی در این خصوص وجود ندارد و در واقع مشکلی که در این زمینه مطرح است، عدم وجود سرمایه گذار برای اجرایی ساختن این پروژه است چرا که پاکستان در حال حاضر به دلیل مشکلات مالی خود قادر به سرمایه گذاری در این خصوص نیست. بنابراین در حال حاضر پاکستان در جستجوی یک سرمایه گذار خارجی و یا حتی داخلی است.

پس در مجموع باید گفت که تنها دو مشکل بر سر راه تکمیل خط لوله ایران و پاکستان وجود دارد یکی تکمیل خط لوله گاز نواب شاه به گوادر و دیگری پیدا کردن سرمایه گذار برای این پروژه که در این خصوص اسلام آباد در حال رایزنی با کشورهایی از جمله چین، روسیه و حتی سرمایه گذاران داخلی پاکستان است تا بتواند سرمایه لازم جهت انجام این خط لوله را تأمین کند.

بنابراین اینکه بگوییم پاکستان به خاطر فشارهای خارجی از تکمیل این پروژه قاصراست، صحیح نیست.