گزارش مقایسه ‌ای بازار لوله های فولادی وقطوردر سالهای 96 و 97

پس از گذشت هفت ماه از  سال ۹۸ , گمرک ایران آمار کامل و جامع  واردات و صادرات بر اساس شماره تعرفه اقلام مختلف وارداتی و صادراتی کشور در سال ۹۷ را اعلام نمود .

 با توجه به مهلت چند ماهه جهت  اعلام نظر  تولید کنندگان و تجار در مورد تعرفه های مختلف به  وزارت صنعت و معدن و تجارت جهت تنظیم مقررات واردات و صادرات و   تعیین تعرفه های گمرکی کالاها ,

  ضروری است  , صاحبان صنایع و اتحادیه های تولیدی با بررسی روند واردات و صادرات و عملکرد تعرفه‌های تعیین شده برای هر کالا  , از  طرفی بررسی سیاست‌های کشورهای صادر کننده و وارد کننده کالا به کشورمان از جمله سیاست های تعرفه ای , سیاست های تدوین تعرفه‌های ضد دامپینگ و جبرانی کشورهای صادرکننده کالا به ایران , نظرات کارشناسی خود را جهت تدوین مقررات به  وزارت خانه ها مانند وزارت صمت , جهاد کشاورزی , نیرو و…….. اعلام نمایند .

 همانگونه که کشورهای وارد کننده کالا از جمله کشور ایالات متحده آمریکا این بررسیها را طبق روال عادی خود انجام می دهد . بلکه اخیراً مشاهده‌ میگردد که  رئیس جمهور فعلی ایالات متحده علیرغم تعهد آن  کشور به  سازمان تجارت جهانی و ضرورت رعایت اصول آن سازمان به خصوص اصل اول سازمان تجارت جهانی یعنی ” اصل عدم تبعیض و اصل دولت کامله وداد “را رعایت نکرده و برای بعضی از کشورها که سیاست  مقاومت در مقابل کشور مزبور را دارند ,  مانند ایران و چین و روسیه , تعرفه های خاص وارداتی تدوین و وضع مینماید .

 بر اساس اصل فوق اگر کشوری امتیاز بازرگانی یا تعرفه ای در مورد یکی از کشورهای عضو اعمال نماید , این امتیاز یا تعرفه می باید در مورد تمام شرکای تجاری عضو سازمان تجارت جهانی به استثنای اتحادیه هایی مانند اتحادیه اروپا و نفتا یا اتحادیه های منطقه ای , تعمیم یابد .

 با توجه به شرایط فوق و  حساسیت های مربوطه , ضروری است , اتحادیه ها و تشکل های تولیدی و صنفی  بررسی های لازم را معمول داشته  و نظرات کارشناسی و اصلاحی خود را برای تنظیم مقررات واردات و صادرات وتبیین تعرفه ها ومیزان حقوق وسود گمرکی به وزارت صمت اعلام دارند .

1 : بررسی واردات و صادرات لوله وپروفیل ولوله های قطور

 همانگونه که در جدول شماره یک مشاهده می گردد واردات لوله و پروفیل ولوله های قطور در سال 97 نسبت بسال 96  از نظر وزنی 55 در صد و از نظر ارزشی 42 در صد کاهش را نشان می‌دهد که  با توجه به قیمت متوسط لوله و پروفیل آمار متعادلی میباشد .

در زمینه صادرات لوله و پروفیل و لوله های قطور تحت تعرفه گمرکی 7301 الی 7306 , از نظر وزنی , صادرات سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ افزایشی معادل 175 درصد را نشان می دهد و از نظر ارزش , افزایشی معادل 37.5 درصد داشته است .

این اختلاف افزایش وزنی و ارزشی میتواند ناشی از کاهش یکباره پول ملی در سال 97 باشد که موجب افزایش وزن صادرات در سال 97 شده باشد .

2 :واردات لوله و پروفیل و لوله های قطور

در جدول شماره ۲ ,از چهل و چهار ردیف واردات تعرفه گمرکی 7301 الی 7306  , هشت ردیف لوله های بدون درز و درز جوش , در ابعاد عمده قطور که مورد استفاده در خطوط لوله نفت و گاز می باشد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . در مجموع در زمینه لوله های فوق در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ از نظر ارزشی ۳۰.۹ درصد و از نظر وزنی ۴۲ درصد کاهش را نشان میدهد که حدوداً با ارقام جدول شماره ۱ همخوانی دارد .

در بعضی از اقلام وارداتی فوق , مشاهده می گردد که لوله های بدون درز یا مانسمان وارد کشور گردیده است , که به نظر می رسد با توجه نزول و توقف نسبی صنعت تولید لوله های مانسمان در دنیا وتوسعه و پیشرفت تکنولوژی جوش و سیستم های کنترل جوش از جمله سیستم های اشعه ایکس و التراسونیک و …., ضرورتی بر واردات لوله های بدون درز به کشور نباشد . در صورت ضرورت و اصرار صنایع فوق به واردات لوله های مانسمان , با توجه به توانائیهای تنوع تولید از نظرنوع تولیدات جهت تامین مواد اولیه کارخانجات تولید لوله , در مجتمع های فولادی کشور , می‌توان بعضی از خطوط تولید شرکت های  موجود را به سمت تولید لوله های بدون درز با قطر بالا مورد مصرف صنایع نفت و گاز و پتروشیمی سوق  داد.

: صادرات  لوله و پروفیل ولوله قطور

در جدول شماره ۳ ذیل , صادرات سال های۹۶ و ۹۷ نسبت به یکدیگرمقایسه گردیده است . در زمینه نه قلم لوله‌های قطور و عادی  , صادرات سال   ۹۷ , افزایشی از نظر ارزش به میزان۱۴.۶ درصد و از

نظر وزنی افزایشی به میزان124 در صد را نشان می دهد .

کاهش ارزش هر تن لوله فولادی صادراتی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ , در جدول فوق مانند جدول مقایسه صادرات کل لوله و پروفیل کشورمحسوس می باشد :

 تولید داخلی لوله و پروفیل و لوله های قطور

با توجه به ظرفیت اسمی۱۱۴ کارخانه تولیدی عضوسندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل کشورو با توجه به توان ۱۸ میلیون تن تولید لوله و پروفیل  طبق اعلام سندیکای مزبورو موافقتنامه های اصولی اخذ شده و طبق اعدام سندیکای تولید کنندگان فوق و با توجه به مشکلات تامین مواد اولیه , طبق اعلام دبیر سندیکا , شرکتهای تحت پوشش , توانایی تولید ۲۵ درصد از ظرفیت فوق را دارا می باشند .

از سایر تولید کنندگان داخلی میتوان از  لوله سازی ماهشهر با ظرفیت اسمی  350000 تن لوله فولادی قطور درز جوش طولی و شرکت لوله و تجهیزات سدید با ظرفیت اسمی 300000  تن لوله قطور فولادی درز جوش اسپیرال نامبرد .

و از طرفی با توجه به  امکان تولید هر نوع ورق مورد نیاز , توسط صنایع فولاد کشور , برای تامین مواد اولیه این شرکت های تولید کننده لوله وپروفیل , بخصوص لوله های قطور در کشور , از جمله فولاد مبارکه , مجتمع فولاد اهواز , فولاد اکسین , فولاد کاویان و واحد صبای ذوب آهن اصفهان , به نظر می رسد این شرکت های تولیدی بتوانند با همکاری شرکت ها و سازمان های مصرف کننده این لوله های قطور در کشور , مانند صنایع نفت و گاز و  پتروشیمی و شرکت های آب و فاضلاب در زمینه استانداردهای این لوله ها , به خودکفایی در زمینه تامین لوله های قطور درز جوش در کشور دست یابند.

 5 : بازار کالاهای رقیب لوله های فولادی قطور

 در حال حاضر با توسعه صنعت پتروشیمی دردنیا و استفاده از مواد پلی اتیلن و پلی وینیل کلراید پی وی سی در صنعت تولید لوله های تحت فشار و ظاهراً در آینده لوله ها و پروفیل های پلی اتیلن و پی وی سی و سایر اقلام پلاستیکی , رقیب لوله و پروفیلهای فولادی مصرفی در صنایع نفت و گاز و ساختمان در کشور  خواهد بود . در حال حاضر درایالات متحده بر اساس آمار های منتشره , بیش از نود در صد لوله های مصرفی در صنایع آب و فاضلاب و نفت وگاز وحتی صنایع دریائی , از جنس پلی اتیلن وپی وی سی میباشد . که ضروری است تولید کنندگان لوله و پروفیل های فولادی با توجه به امکان تامین مواد اولیه فولادی در کشور و افزایش تولید فولاد در چشم انداز توسعه کشور در سال 1404 به ۵۵ میلیون تن و از طرفی وجود منابع و معادن غنی سنگ آهن در کشور قیمت تمام شده تولیدات خود را نسبت به محصولات رقیب درسطح نازلتری نگاه داشته تا بتوانند بازار را در تسخیر خود داشته باشد .

در صورت عدم توجه به این نکته مهم یعنی کاهش قیمت تمام شده , با توجه به پتانسیل های صنایع پتروشیمی , تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی بازار خود را از دست خواهند داد . البته با توجه به برنامه های بازسازی در کشورهای دوست و همسایه تا چند سال آینده , بازار مقاطع فولادی و لوله ها های فولادی بالقوه در  کشور وجود خواهد داشت . لذا میباید صنایع تولید لوله و پروفیل فولادی ضمن تلاش برای کاهش قیمت تمام شده , امر توسعه صادرات محصولات , و با همکاری شرکت های ساختمانی و مهندسی جهت صدور خدمات فنی مهندسی به کشورهای درحال توسعه و جنگ زده را ,سرلوحه برنامه های خود قرار دهند .

لوله ها و پروفیل های پلاستیکی از جنس پی وی سی و پلی اتیلن و پلی پروپیلن با تعرفه های 3916 و 3917 طبق جداول 4و5 ذیل به کشور وارد و از کشور صادر گردیده است .

باقر دزفولی کارشناس و مشاور صنایع فولاد گروه صنعتی سدید