گازهایی که در مسیر بازار معلق مانده‌اند/ نفت؛ گاز را هم به قعر قیمتی کشاند
به گزارش ایلنا، قیمت نفت که استارت کاهش آن با عدم توافق اوپک و اوپک‌پلاس و مسابقه برای تولید بیشتر از سوی تولیدکنندگانی چون امریکا، روسیه و عربستان زده شد، با شیوع کرونا بر روند سقوط خود اصرار کرد و با حادثه نایمکس و به زیر صفر رفتن، خود را به قعر رساند تا یک 2020 تاریخی را در اذهان باقی بگذارد. این روند سریع قیمت که بابت پر شدن مخازن ذخیره‌سازی، تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی و در نتیجه کاهش تقاضا رخ داد، فعلا در پایین‌ترین نقاط جا خوش کرده است.
نفت روزهای عجیبی را سپری می‌کند بنا به گفته بسیاری از صاحب‌نظران شرایط بازار به حدی بی‌سابقه است که حتی در زمان شوک‌های قیمتی دهه‌های قبل که به دلیل جنگ نفتکش‌ها، جنگ ایران و عراق، حمله عراق به کویت و حمله امریکا به عراق نیز تجربه نشده بود. به هر روی کاهش تقاضا نه تنها طلای سیاه را وارد فاز جدیدی از قیمت و تولید کرده، دیگر انرژی‌های فسیلی همچون LNG را نیز تحت تاثیر قرار داده است تا جایی‌که بهای آن برای اولین بار در شرق آسیا با زغال‌سنگ برابر شده و مهمترین دلیل آن نیز رکود اقتصادی در سطح تمامی کشورهای دنیا عنوان می‌شود.
اگر نگاهی به قیمت گاز طبیعی فقط در سطح آسیا بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که تقاضا به شدت کاهشی بوده و مازاد عرضه وجود دارد که مهمترین عامل نیز شیوع کرونا ذکر شده است. طبق آخرین آمارهای اعلامی متوسط قیمت LNG برای تحویل ماه ژوئن در حوزه شمال شرقی آسیا LNG-AS در روز جمعه حدود 1.95 دلار در هر میلیون واحد حرارتی انگلیس (mmBtu) مبادله شد که نسبت به هفته گذشته 0.35 دلار در هر mmBtu کاهش پیدا کرده است.
به گفته معامله‌گران موجی از پیشنهادات عرضه در بازار رواج پیدا کرده و این در حالیست که تعدادی از خریداران در حال تنظیم مجدد قرارداد خود برای تحویل بلندمدت هستند و عرضه‌کنندگان را با محموله‌های اضافی رها می‌کنند.
در این ارتباط محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، به تحلیل تاثیر کاهش قیمت نفت روی قیمت و صادرات گاز پرداخت و گفت: قیمت گاز معمولا یا بر اساس نرخ‌های منطقه‌ای تعیین می‌شود، یعنی هر کدام از مناطق آسیایی، اروپایی و امریکایی قیمت‌های خاص خود را دارند و در هر قاره‌ای متفاوت خواهد بود و برخی این نرخ را پایه قرار می‌دهند، قطعا وقتی قیمت نفت پایین می‌آید قیمت منطقه‌ای گاز هم افت می‌کند، یک نوع از قیمت‌گذاری هم مرتبط با نفت است و در قراردادها مستقیما برای گاز قیمتی نوشته نمی‌شود، با فرمولی به نفت نسبت داده می‌شود، در این مورد هم بنا به افزایش یا کاهش قیمت نفت بهای گاز نیز متغیر خواهد بود. در واقع گاز همانند فرآورده‌ها قیمت نفت را دنبال می‌کند و صددرصد از آن تاثیرپذیر است.
وی درباره تاثیر کاهش قیمت نفت بر روند صادرات گاز نیز بیان کرد: در خصوص صادرات گاز با خط لوله، قوانین سختگیرانه‌ای وجود دارد و نمی‌توان براحتی میزان آن را کم کرد، صادرات گاز از مسیر خط لوله طبق قانون TAKE OR PAY عمل می‌کند، یعنی باید برداشت صورت گیرد و در صورت عدم برداشت هم کشور مقصد موظف است پول را پرداخت کند.
نماینده سابق ایران در اوپک خاطرنشان کرد: در صادرات بوسیله خط لوله نمی‌توان براحتی حجم برداشت را کم کرد و باید طبق مفاد قرارداد صادرات صورت گیرد، مگر اینکه دو طرف با هم توافق کنند که در این صورت مشکلی وجود ندارد.
وی ادامه داد: در مورد غیر خط لوله، تک محموله یا LNG نیز اگر قرارداد وجود داشته باشد به صورت TAKE OR PAY خواهد بود و این قانون خریدار را موظف می‌کند به میزان قرارداد خرید انجام دهد در غیر اینصورت باید پول آن را بپردازد اما در صورت عدم قرارداد شرایط متفاوت خواهد بود.
خطیبی اظهار داشت: از نظر قیمتی یک ارتباط نانوشته‌ای بین نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و تمام انرژی‌های فسیلی وجود دارد، کاهش قیمت نفت نه تنها روی قیمت گاز بلکه سایر انرژی‌های فسیلی از جمله زغال‌سنگ را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد، چون میزان کالری که از نفت و یا گاز بدست می‌آید برای زغال‌سنگ هم محاسبه می‌شود، بنابراین وقتی قیمت نفت پایین می‌آید همه انرژی‌های فسیلی تبعیت کرده و کاهش خواهند یافت.
وی در ادامه تاکید کرد: در حال حاضر مشکل اصلی بازار، مصرف است، ذخیره‌سازی‌ها پر است و پالایشگاه‌ها هم تولید نمی‌کنند، اگر میزان مصرف به حالت ایستایی کنونی باقی مانده و عادی نشود، کماکان مشکل قیمت را خواهیم داشت، چون تقاضا ضعیف است باید با طرف تقاضا تقویت شود تا مصرف بالا برود و چرخه تولید-مصرف فعال شود.
نماینده سابق ایران در اوپک یادآور شد: اکنون مصرف فرآورده‌هایی مثل بنزین، گازوئیل و سوخت‌جت بشدت پایین آمده چون مسافرت و جابجایی ها کم و قرنطینه زیاد است، بنابراین چنانچه مصرف احیا نشود، مشکل تقاضا، بازار و قیمت‌ها را خواهیم داشت، تا زمانی که کرونا ادامه داشته و فعالیت‌های عادی را تحت‌الشعاع قرار داده، مصرف هم در تمامی حوزه‌های مربوط به انرژی محدود خواهد بود.
